İnsanlar ilk var oldukları zamandan itibaren iletişim kurmak için dillerini kullandılar. İletişimin en önemli araçlarından biri olan dili yetkin bir şekilde konuşabilmek, sağlıklı ve güzel iletişimin anahtarıdır. Kendinizi anlatırken, insanlarla iletişim kurarken sorun mu yaşıyorsunuz? Kimsenin sizi anlamadığını, konuşurken gerildiğinizi mi hissediyorsunuz? O zaman Temiz Türkçe Kılavuzu tam size göre.
Dilimizi düzgün bir şekilde konuşamadığımız için çağdaş Türkçemizde sorunlar ortaya çıkabiliyor. Bunun sonucunda da zaten yetersiz olan iletişimimiz, iyiden iyiye sağlıksız bir hal alıyor. Ümit Özaydın’ın önsözde belirttiği gibi bu kitap, 21. yüzyıl Türkçesinde karşılaştığımız temel sorunlara odaklanıyor ve onlara çözümler getirerek iletişim becerilerimizi iyileştirmeye çalışıyor.
Bu kitabın yazılmasındaki en büyük ana etkenlerden birisi, Türkçeye dair bir stil kılavuzunun bulunmuyor olması. Elbette dil bilgisi, yazım ve noktalama kurallarını detaylıca açıklayan onlarca kitap mevcut ancak günlük hayatımızda iletişim kurarken kullandığımız dilin sorunlarına değinen ya da neyin nasıl yazılması gerektiğini açıklayan bir kılavuz ne yazık ki bulunmuyor. Temiz Türkçe Kılavuzu, bu eksikliği giderme arzusundan doğdu diyebiliriz. Şimdi bir de içinde neler yer alıyor, onlara göz atalım.
Plaza Türkçesi ve E-posta Yazım İncelikleri
Çağdaş Türkçede karşılaştığımız en büyük problemlerden birisi Plaza Türkçesidir. Plaza Türkçesini kabaca Türkçesi varken yabancı sözcükler kullanarak iletişim kurmak olarak tanımlayabiliriz. Bu konuda daha çok bilgi sahibi olmak için Plaza Türkçesi yazımıza ve testimize göz atabilirsiniz.
“Plaza Türkçesinin kullanımı artık çoğunlukla komedi dizilerinde güldürü unsuru olmaya yüz tutmuştur. Bizler de günlük hayatımızda veya çalıştığımız yerlerde bu tür yozlaşmış dil kullanımlarından vazgeçmeli; milleti irrite etmekten kaçınmalıyız.” (5)
Ama bunu belirtirken şunu da unutmamalıyız:
“Amaç yabancı sözcük avcılığı yapmaktan ziyade, o yabancı sözcüğün Türkçedeki genel kullanımını ve yaygınlığını kontrol etmektir. Örneğin ‘kontrol’ kelimesi de ‘aşk’ veya ‘kurultay’ kelimeleri de yabancı kökenlidir ama dilimize yerleştiği için bizimdir diyebiliriz.” (7)
İş hayatında Plaza Türkçesinden sonra en sık karşılaşılan sorunlardan birisi de e-posta yazım incelikleridir. Profesyonel iletişimde e-posta çok önemli bir yer tuttuğundan, nasıl yazacağınızı bilmek çok önemlidir. Bu konuda daha çok bilgi sahibi olmak istiyorsanız, Temiz Türkçe Kılavuzu’nda e-posta yazımına ayrılmış bir bölüm bulunmakta.
Anlatımda Akıcılık ve Sadelik ve Sosyal Medya Türkçesi
Temiz Türkçe olarak yazılarımızda akıcılık ve sadelik ilkesini gözetmeye önem veriyor, bu alanda yazılar yazıyoruz. Peki akıcılık ve sadelik neden bu kadar önemli diyorsanız, Temiz Türkçe Kılavuzu’nda bu sorunun cevabını bulabilirsiniz. Anlatım bozuklukları ve yaygın yazım ve kullanım yanlışları ne yazık ki iletişim kirliliği yaratarak mesajın alıcı tarafından doğru bir şekilde anlaşılmasını engelliyor. Bunun sonucunda da birbirimizi yanlış anlıyor, istenileni yerine getiremiyor ve bir kaos ortamı yaratabiliyoruz. Ama buna dur demek, artık elimizde.
Anlatımda akıcılık ve sadelik ilkesinin gittikçe daha çok önem kazanmasının bir diğer sebebi de Sosyal Medya Türkçesidir. İnternetin ve sosyal medyanın yaygınlaşması ile Türkçemizde ne yazık ki ciddi bozulmalar ortaya çıkmaya başladı. Düzgün yazmaya belki de sabrımız olmadığından, neyi nasıl söylediğimize dikkat etmez hale geldik. Üstelik sosyal medya daha bağımsız ve kullanıcı odaklı olduğundan herkes dilediğini yazıp çizebiliyor; bunun sonucunda da nefret söylemi aldı başını gitti. Birbirimize olan tahammülsüzlüğümüz ve hoşgörüsüzlüğümüz, dilimize ve iletişimimize yansır oldu. Çağımızda yapıcı üsluptansa yıkıcı üslubu daha çok benimsemeye başladık.
“Peki neden bunlardan bahsettik? Çünkü işin özünde asla unutulmaması gereken bir şey var; Dil, toplumları ayakta tutabilecek veya yıkabilecek en güçlü unsurlardan biridir. Kullanımına dikkat etmek, fazladan özen göstermek gerekir. Dilini temiz tutanın aklı da gönlü de temiz olur.” (116)
Dilimizi temiz, gönlümüzü ferah tutmanın yollarından birisi yapıcı üslupla konuşmayı öğrenmekten geçiyor. Altıncı bölümde yer alan Dil, Üslup ve Etik Üzerine Denemeler’de Ümit Özaydın bizlere güzel iletişimin sırlarını anlatıyor. Eğer siz de çatışmamanın dilini öğrenmek istiyor ve uzlaşmacı bir dil konuşmak istiyorsanız, bu denemeler tam size göre.
“Unutmayın ki güzel yazı, güzel iletişimin; güzel iletişim ise güzel ilişkilerin anahtarıdır.” (29)
Referans:
- Özaydın, Ümit (ed.) ve Öğün, Dila Balça (ed.). Temiz Türkçe Kılavuzu. Dragoman Yayınları. Şubat 2017.