Sosyal medya çağındayız. İletişim dijitalleşti. Kalem kağıdın yerini klavyeler hatta sanal klavyeler aldı. İnsanlar düşünerek, bekleyerek, yazdığını okuyup silerek, düzelterek iletişim kurmuyorlar. Tepkilerimiz çok daha anlık. Mesajlar çok daha kısa ve sürekli. Neredeyse günün her saati mesajlaşıyoruz.
Geleneksel yazım ve imla kuralları bu tempoya uygun değil. Sadeleşmeli. İnsanları hata yapmaya zorlamak yerine, daha kolay anlaşılacak, daha az istisnası olan ve daha kolay uygulanabilecek kurallar koymalıyız.
Yapım ekleri ve çekim eklerini düşünelim. Özel isimlere gelen yapım ekleri ayrı yazılmaz ama çekim ekleri kesme işaretiyle ayrılır diyoruz.
Anlaması zor mu, iyi bir okur yazar için hayır diyeceksiniz. Toplumun yüzde kaçı karıştırıyor peki? En az yarısı.
Örnek: Ankaralı bitişik yazılıyor, çünkü “lı” yapım eki. Ankara’ya ayrı yazılıyor çünkü “ya” çekim eki.
Örnek: Ülke adlarına gelen çekim ekleri ayrı yazılıyor: Fransa’dan. Dil adlarına gelenler ise, dil adları genellikle çekim ekiyle türetildiklerinden bitişik yazılıyor: Fransızcadan
Bence bu ayrımın modası geçmiş. Önerim özel isimlere değil, şahıs isimlerine ve karıştırılma olasılığı yüksek olduğu için yabancı dilden gelen sözcüklerin eklerini ayrı yazmak. Gerisini ayrı yazmayı bırakmalı.
Bitişik yazılan sözcükler de kafa karışıklığı yaratıyor. Bu hususta Türk Dil Kurumunun birkaç yılda bir karar değiştirmesi de önemli bir etken.
Altyazı; bitişikti eskiden, şimdi ayırmamız isteniyor. Tıpkı önsöz gibi.
Oysa bir kural vardı: İki sözcük bir araya geldiğinde yeni ve farklı bir anlam ortaya çıkıyorsa bu sözcükler birleşik yazılmalıdır.
Bence hergün ve herşey, tıpkı herkes gibi bitişik yazılmalı. “kes” kimse, kişi, insan demek. “şey” ise obje, eşya, nesne. Birinde birleştirip diğerinde ayırmanın mantığı yok.
Daha az kural, daha az imla, daha az hata.
Sadeleşmemiz lazım.